Op 30 maart 2023 heeft Monique Krystyna van der Kooij haar proefschrift “Immunotherapy in advanced melanoma - crossing borders” cum laude verdedigd aan de Universiteit Leiden.
In haar proefschrift laat de promovenda zien dat met een nieuwe combinatie van behandelingen het afweersysteem van patiënten kan worden gebruikt om alsnog hun huidmelanoom te bestrijden. Immuuntherapie met de patiënt zijn eigen afweercellen is geen nieuw begrip. Maar in Leiden wordt een mildere, voor de patiënt beter te verdragen voorbehandeling gebruikt om het lichaam klaar te maken voor de in het laboratorium vermenigvuldigde tumor infiltrerende lymfocyten (TIL). Deze milde voorbehandeling middels peginterferon-alpha, in combinatie met de patiënt zijn eigen TIL en immuun checkpoint inhibitor anti-PD-1 is uniek. Het feit dat deze combinatie veilig is en dat de voorlopige resultaten laten zien dat een deel van de patiënten er ook (langdurig) baat van heeft, geeft hoop voor de toekomst.
Een tweede belangrijke bevinding uit het proefschrift is dat behandeling met immuun checkpoint inhibitoren veilig gegeven kan worden aan patiënten met vaak voorkomende auto-immuunziekten, iets wat ongeveer bij 1 op de 10 patiënten met uitgezaaid melanoom voorkomt. Tot nu toe werd gevreesd dat door de rem van het immuunsysteem af te halen, de auto-immuunziekte zou opvlammen. Door te laten zien dat dit niet gebeurt, heeft een grote groep patiënten alsnog toegang gekregen tot deze vaak succesvolle therapie.
Toch slaat behandeling met immuun checkpoint inhibitoren niet aan bij elk type melanoom. In dit proefschrift wordt getoond dat patiënten met een uitgezaaid oogmelanoom geen baat hebben van monotherapie middels anti-CTLA-4 of anti-PD-1, maar wel de bijwerkingen ervaren.
